-
1 Pace tua
-
2 bonus
bonus adj. [old duonus], good; as comp. in use melior, ōris cf. μᾶλλον, better; as sup. optimus 2 AP-, OP-, best: vir bonus, morally good, perfect; rarely bonus vir: in virorum bonorum numero haberi, honest: quem voles virum bonum nominato, producam, respectable: bone accusator, honorable: socer eius vir multum bonus est: vir optimus, most worthy: optimus olim Vergilius, H.: iudex, just: imperator, skilful, S.: consul, L.: opifex, H.: pater familias, thrifty, N.: servus, faithful: vir, a good husband, L.: custos, T.: civis, a good citizen.—Of the gods: fata bonique divi, H.: pater optime (Iuppiter), O.: in templo Iovis Optimi Maximi: O di boni, gracious gods: o mihi, Manes, este boni, propitious, V.— Of things, good, of good quality, well-made, useful: scyphi optimi, most artistic: agrum Meliorem nemo habet, more fertile, T.: nummi, current: voltūs, good looks, O.: navigatio, prosperous: tempestas, fine weather: ova suci melioris, fine flavor, H.: aetas, the prime of life: melior sensus, keener: mentem vobis meliorem dari, more sense, T.: bonam deperdere famam, good name, H.: otium, valuable, S.: optimae fabulae: esse meliore condicione, better off: esse spe bonā: meliora responsa, more favorable, L.: amnis Doctus iter melius, less injurious, H.: meliore Tempore dicam, more opportune, H.: librorum Copia, ample, H.: meliorem militem id certamen fecit, L.: vobis eadem quae mihi bona malaque esse, S.: bona bello Cornus, useful, V.: pecori bonus alendo (mons) erat, L.: eloqui copiose melius est quam, etc.: optimum visum est captivos deportare, L.: constituerunt optimum esse domum reverti, Cs.: optumum factu credens exercitum augere, S.: hoc vero optimum, ut is nesciat, etc. — In particular phrases, with venia: bonā veniā, with (your) kind permission, by (your) leave: abs te hoc bonā veniā expeto, T.: oravit bonā veniā Quirites, ne, etc., L.—With pax: cum bonā pace, or bonā pace, without dispute: alteri populo cum bonā pace imperitare, by common consent, L.: omnia bonā pace obtinere, L.— With res: bonae res, comforts, luxury, prosperity: bonis rebus morte privari: omnibus optimis rebus usus est, N.: bonis Rebus agit laetum convivum, in luxury, H.: de bonis rebus in vitā, de malis, of moral good and evil. — With ars: bonae artes, honorable conduct, S.: artis bonae famam quaerere, an honorable achievement, S.: bonarum artium studia, liberal studies: optimarum artium studia, the highest cnlture.—With fides: bona fides or fides bona, good faith, sincerity, fairness: polliceor hoc vobis bonā fide: ego defendi fide optimā, in perfect sincerity: ad fidem bonam pertinere, notum esse, etc., equity: quidquid dare facere oportet ex fide bonā (in a judicial decree).—With pars: melior pars, the better party, party in the right: maior pars (senatūs) meliorem vicit, L.: gratia melioris partis, the optimates, L.: (fuit) meliorum partium, of the aristocracy: bona pars, a large part, good share: bonam magnamque partem ad te attulit, T.: sermonis: hominum, H.: melior pars acta diei, most, V.: in optimam partem accipere, most kindly: in optimam partem cognosci, most favorably. — With mores: boni mores, morality, an upright life: propter eius suavissimos et optimos mores: ex optimo more.—With animus, good spirits: bono animo es, cheer up, T.: hoc animo meliore ferre, more cheerfully, O.: bonum animum habere, L.: bono animo dicere, kindly: bono animo in populum R. videri, friendly, Cs. — With ius: iure optimo, with entire justice, deservedly: quod ei optimo iure contigit. — As subst., of persons, a good man: nec cuique bono mali quidquam evenire potest: Qui meliorem vocet in ius, a better man, H.: da locum melioribus, your betters, T.: apud bonos beneficium conlocare: Fortes creantur fortibus et bonis, H.— Plur, the better classes, aristocracy, rich: meam causam omnes boni susceperant: bonis invidere, S.: comitantibus omnibus bonis, N.: bonorum consuetudo, of gentlemen: boni, my good friends, H.: me consulit, ‘O bone,’ good friend, H.: ‘O bone, ne te Frustreris,’ my good fellow, H.: optimus quisque, every good man, all the good: sua consilia optimo cuique probare: dolor quem optimus quisque suscipit: optimo cuique pereundum erat, all eminent citizens: optimo et nobilissimo cuique oratio gratissima, the patricians: imperium semper ad optumum quemque transfertur, the best man in each case, S.: qui (aditus laudis) semper optimo cuique maxime patuit.—Of things: bonum, a good thing: summum bonum, the chief good, end of being: nihil boni nosti, nothing useful: gaude isto tam excellenti bono: maximum bonum in celeritate ponere, advantage, S.: gratiam bono publico quaerere, by a public service, L. — Prov.: cui bono? for whose advantage?—Plur.: tria genera bonorum, maxima animi: bona tolerare, prosperity, T.: bona mea deripere, my property.—With aequum, fairness, equity: neque bonum atque aequom scire, T.: alqd aequi bonique impetrare: istuc Aequi bonique facio, regard as fair, T.* * *Ibona -um, melior -or -us, optimus -a -um ADJgood, honest, brave, noble, kind, pleasant, right, useful; valid; healthyIIgood/moral/honest/brave man; man of honor, gentleman; better/rich people (pl.) -
3 venia
venia ae, f [VAN-], indulgence, kindness, grace, favor: ab Iove ceterisque dis pacem ac veniam peto: precor hanc veniam supplici des, ut, etc., L.: Caesar tibi petenti veniam non dedit: da veniam hanc mihi, do me this favor, T.: Extremam hanc oro veniam, this last kindness, V.: cum data esset venia eius diei, indulgence for that day, L.—Esp., in the phrase, bonā veniā, or cum bonā veniā; with audire, kindly, with favor, without prejudice: bonā veniā me audies: cum bonā veniā, quaeso, audiatis id quod invitus dico, L.— With verbs of saying, by your leave, with your permission, without offence, respectfully: nisi vero (bonā veniā huius optimi viri dixerim) tu, etc.: bonā hoc tuā veniā dixerim: bonā veniā vestrā liceat, etc., L.— Permission: veniā petitā puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset, L.: datā veniā seducit filiam ac nutricem, L.—Forbearance, forgiveness, pardon, remission: errati veniam impetrare: pacem veniamque impetrare a victoribus, L.: maximorum scelerum: veniam tuis dictis Supplice voce roga, O.: peccatis veniam poscens, H.* * *favor, kindness; pardon; permission; indulgence -
4 venia
vĕnĭa, ae, f. [akin to veneror, q. v.], complaisance, indulgence, kindness, obliging disposition or conduct, mercy, grace, favor (class.; cf. indulgentia), most usual in the phrase veniam dare, to grant a favor, be favorable, to comply, consent.I.In gen.: Jane, Juppiter, Mars pater, etc.... vos precor, veneror, veniam peto feroque uti populo Romano Quiritium vim victoriamque prosperetis, an old formula of prayer in Liv. 8, 9, 7:B.ab Jove Opt. Max. ceterisque dis pacem ac veniam peto precorque ab iis, ut, etc.,
Cic. Rab. Perd. 2, 5:quaeso a vobis, ut in hac causā mihi detis hanc veniam, ut, etc.,
id. Arch. 2, 3; cf.:precor hanc veniam supplici des, ut, etc.,
Liv. 30, 12, 14:dabis hanc veniam, mi frater, ut, etc.,
Cic. de Or. 1, 6, 23:Caesar tibi petenti veniam non dedit,
id. Q. Fr. 3, 1, 11:datur haec venia antiquitati, ut miscendo humana divinis, primordia urbium augustiora faciat, Liv. prooem. § 7: mi gnate, da veniam hanc mihi: reduc illam,
Ter. Hec. 4, 2, 29:extremam hanc oro veniam, miserere sororis,
Verg. A. 4, 435:datur petentibus venia,
Caes. B. G. 7, 15:veniam petenti dedit,
Hirt. B. G. 8, 48; Cic. Att. 5, 21, 12:veniam quoque a deis spei alicujus audacioris petimus, in sinum spuendo,
Plin. 28, 4, 7, § 35:veniam mihi quam gravate pater dedit de Chrysalo!
Plaut. Bacch. 3, 6, 3:cum data esset venia ejus diei,
when indulgence had been granted for that day, Liv. 26, 17, 12:nobile illud nepenthes oblivionem tristitiae veniamque afferens,
a complaisant, mild disposition, Plin. 25, 2, 5, § 12.—Permission to do any thing, esp. In phrases: veniam petere (poscere) and veniam dare;C.veniā petitā puerum ad canendum ante tibicinem cum statuisset,
Liv. 7, 2, 9:petere veniam legatis mittendis,
id. 33, 11, 3:veniam dicendi ante alios exposcere,
Tac. A. 12, 5:datā veniā seducit filiam ac nutricem,
Liv. 3, 48, 5; cf.the context: qui censerent, dandam ceteris veniam talium conjugiorum,
Suet. Claud. 26.—Bonā veniā or cum bonā veniā.1.With audire, kindly, with favor, without prejudice:2.bonā veniā me audies,
Cic. N. D. 1, 21, 59; cf.:vos oro atque obsecro, judices, ut attente bonāque cum veniā verba mea audiatis,
id. Rosc. Am. 4, 9:cum bonā veniā se auditurum,
Liv. 29, 1, 7:cum bonā veniā, quaeso, audiatis id quod invitus dico,
id. 29, 17, 6.—With verbs of saying (mostly parenthet.), by your good leave, with your permission, without offence, etc.:II.nisi vero (bonā veniā hujus optimi viri dixerim) tu, etc.,
Cic. de Or 1, 57, 242:bonā hoc tuā veniā dixerim,
id. Div 1, 15, 25:atqui, frater, bonā tuā veniā dixerim ista sententia maxime fallit imperitos,
id. Leg. 3, 15, 34:bonā veniā vestrā liceat, etc., Liv 6, 40, 10: primum abs te hoc bonā veniā peto... mihi ut respondeas,
Ter. Phorm. 2, 3, 31:oravit etiam bonā veniā Quirites, ne quis, etc.,
Liv. 7, 41, 3.—Rarely veniā alone:neminem ex his, quos eduxeram mecum (veniā sit dicto) ibi amisi,
Plin. Ep. 5, 6, 46.—In partic., forbearance in view of any wrong that has been done, forgiveness, pardon, remission:venia est poenae meritae remissio,
Sen. Clem. 2, 7:errati veniam impetrare,
Cic. Lig. 1, 1:pacem veniamque impetrare a victoribus,
Liv. 37, 45, 7:veniam et impunitatem dare,
Cic. Phil. 8, 11, 32; cf.:cui non apud senatum... maximorum scelerum venia ulla ad ignoscendum duci possit,
id. Pis. 41, 98; id. Part. Or. 37, 131:cui errato nulla venia, recte facto exigua laus proponitur,
id. Agr. 2, 2, 5:cede deae, veniamque tuis, temeraria, dictis Supplice voce roga,
Ov. M. 6, 32; Hor. S. 1, 3, 75; id. Ep. 2, 1, 78: aliquem veniā donare [p. 1969] in praeteritum, Suet. Dom. 9:veniā dignus,
Quint. 1, 5, 11; cf.:legere cum veniā,
id. 10, 1, 72. -
5 respondeo
rē-spondĕo, di, sum, 2, v. a.I.Lit., to promise a thing in return for something else; to offer or present in return. So, only in a few examples, the phrase par pari (dat.) respondere, to return like for like: par pari respondes dicto, you return tit for tat with your tongue (syn. refero), Plaut. Pers. 2, 2, 41; cf.: istuc serva; et verbum verbo par pari ut respondeas, Ter Phorm. 1, 4, 35; and:II.paria paribus respondimus,
Cic. Att. 6, 1, 23.— Pass.: provide, si cui quid debetur, ut sit, unde par pari respondeatur, i. e. that there be wherewithal to meet the demand, Atticus ap. Cic. Att. 16, 7, 6; cf. also under II. A. 1, the lusus verbb. with spondeo; and II. B. init. —In a more general signification.A.To answer, reply, respond (either to a question, or to any statement or remark, and either in a friendly or hostile signif.); constr. aliquid alicui, ad, adversus, contra aliquem ( aliquid).1.In gen.a.Lit.: Th. Aliud te rogo. Tr. Aliud ergo nunc tibi respondeo, Plaut. Most. 5, 1, 70; cf. id. Merc. 1, 2, 73.— Absol.:b.prius respondes, quam rogo,
Plaut. Merc. 2, 3, 119:eā legatione Papirius auditā... respondit,
Liv. 9, 14, 2; 27, 40, 8; 33, 38, 7; Nep. Milt. 1, 4:ille appellatus respondit,
Caes. B. G. 5, 36; 5, 41; Cic. Leg. 3, 13, 30; id. Verr. 2, 4, 62, § 138; id. Fam. 3, 6, 2; 5, 2, 8; 7, 24, 2;9, 14, 2. — So usu. of an oral answer: tibi non rescribam, sed respondeam,
Sen. Ep. 67, 2;but also of writing: epistulae,
Cic. Att. 9, 9, 1 et saep.; v. infra:ab his sermo oritur, respondet Laelius,
Cic. Lael. 1, 5; Plaut. Men. 5, 5, 28: olli respondit rex Albaï Longaï, Enn. ap. Fortun. p. 2691 P. (Ann. v. 34 Vahl.):cui orationi Caepionis ore respondit Aelius,
Cic. Brut. 46, 169:criminibus,
id. Planc. 2, 4:supremae tuae paginae,
id. Att. 6, 2, 1:cui opinioni,
Quint. 4, 4, 1:tam aequae postulationi,
id. 7, 1, 47 al.:summā constantiā ad ea, quae quaesita erant, respondebat,
Cic. Phil. 1, 1, 2; cf.:arbitrabar me satis respondisse ad id quod quaesierat Laelius,
id. Rep. 2, 39, 65:nec absurde adversus utrosque respondisse visus est,
Liv. 35, 50; 8, 32:adversus haec imperator respondit,
id. 30, 31; 33, 35 fin. — With acc. of neutr. pron.:illud respondere cogam,
to make answer to that, Cic. Cael. 28, 67; cf. id. Vatin. 7, 18; 17, 41:multa contra patronos venuste testis saepe respondet,
Quint. 5, 7, 31; 5, 7, 24; cf.:accipe, quid contra juvenis responderit,
Hor. S. 2, 3, 233.— With object-clause:respondent, bello se et suos tutari posse,
Plaut. Am. 1, 1, 59; id. Curc. 2, 3, 54; id. Mil. 2, 2, 23; id. Merc. 5, 2. 102 al. —Introducing a direct answer:cum dixisset, Quid agis, Grani? respondit, Immo vero tu, Druse, quid agis!
Cic. Planc. 14, 33; id. Att. 5, 21, 12; id. Inv. 1, 31, 51; id. Tusc. 5, 19, 56.— In impers. perf.:postquam mihi responsum est, abeo, etc.,
Plaut. Curc. 2, 3, 57; cf. id. Mil. 4, 2, 93: quid nunc renunciem abs te responsum? Ter. Heaut. 4, 8, 18:sic existimet: Responsum non dictum esse, quia laesit prior,
id. Eun. prol. 6.— In plur.:multa ejus et in senatu et in foro vel provisa prudenter vel acta constanter vel responsa acute ferebantur,
Cic. Lael. 2, 6.— In the sup.:(haec) quam brevia responsu,
Cic. Clu. 59 fin. — In a lusus verbb. with spondeo: Er. Sponden' tu istud? He. Spondeo. Er. At ego, tuum tibi advenisse filium, respondeo, and in return I promise you, i. e. assure you, Plaut. Capt. 4, 2, 119; cf.:fideiussores, qui salvam rempublicam fore responderunt, etc.,
promised, gave assurance, Dig. 50, 1, 17 fin. —Trop., to answer, respond, reply to, re-echo, resound, etc.:2.saxa et solitudines voci respondent,
Cic. Arch. 8, 19;respondent flebile ripae,
Ov. M. 11, 53; and:respondentia tympana,
Stat. Achill. 2, 175: urbes coloniarum respondebunt Catilinae tumulis silvestribus, will give an answer to, i. e. will prove a match for, Cic. Cat. 2, 11, 24.—In partic.a.Of lawyers, priests, oracles, etc., to give an opinion, advice, decision, response:b.quaeris, num juris consultus (sit)? quasi quisquam sit, qui sibi hunc falsum de jure respondisse dicat,
Cic. Planc. 25, 62; so,de jure,
id. Brut. 30, 113; cf.:de jure consulentibus respondere,
id. Mur. 4, 9;in a like signif., also simply jus,
id. Leg. 1, 4, 12:facultas respondendi juris,
id. ib. 2, 12, 29; id. de Or. 1, 45, 198; Plin. Ep. 6, 15, 3 al.; cf.:civica jura,
Hor. Ep. 1, 3, 24; and:quae consuluntur, minimo periculo respondentur, etc.,
Cic. Mur. 13, 28; id. Brut. 89, 306. — Absol., Dig. 2, 14, 7; and so very freq. of the jurists in the Digests;v. responsum: pater Roscii ad haruspices retulit: qui responderunt, nihil illo puero clarius fore,
Cic. Div. 1, 36, 79:cum ex prodigiis haruspices respondissent,
Sall. C. 47, 2; Liv. 27, 37; 31, 5; 5, 54; Vell. 2, 24, 3:responsum est,
Suet. Aug. 94, 97:deliberantibus Pythia respondit, ut moenibus ligneis se munirent,
gave advice, Nep. Them. 2, 6; cf. Just. 11, 11, § 11:possumus seniores amici quiete respondere,
to give advice, Tac. A. 14, 54 fin. —Of the answering of a person summoned when his name is called; hence, meton., to appear: citatus neque respondit neque excusatus est, Varr. ap. Gell. 11, 1, 4; cf.:(β).cives, qui ad nomina non respondissent,
Liv. 7, 4:quia Romae non respondebant,
id. 39, 18; Val. Max. 6, 3, 4; Suet. Tib. 38; id. Ner. 44; Hor. S. 1, 9, 36 (vadato, dat., i.e. ei qui eum vadatus erat; v. vador); Dig. 3, 3, 35; 41, 1, 14 et saep.—Esp., to appear before a tribunal, to answer an accusation, meet a charge, etc.:(γ).perfectus in exsilium Tubulus est nec respondere ausus,
Cic. Fin. 2, 16, 54:Verrem alterā actione responsurum non esse,
id. Verr. 2, 1, 1, § 1:nemo Epaminondam responsurum putabat,
Nep. Epam. 8, 1.—Transf., in gen., to appear, be present:B.ipsi (sc. paeon et herous) se offerent et respondebunt non vocati,
Cic. de Or. 3, 49, 191:verba (with res se ostendent),
Quint. 10, 3, 9:ut ii, qui debent, non respondeant ad tempus,
Cic. Att. 16, 2, 2; cf.:podagra ad tempus (with venit ad horam),
Sen. Q. N. 3, 16, 1:sanguis per menstrua,
Cels. 4, 4, 5.—To answer to; to meet, agree, accord, or correspond with a thing; constr. usually with dat. or absol.:C.ut omnia omnibus paribus paria respondeant,
Cic. N. D. 1, 19, 50:ut horum auctoritatibus illorum orationi, qui dissentiunt, respondere posse videamur,
id. Imp. Pomp. 23, 68:ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant,
id. Or. 12, 38; and:respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus,
id. Fin. 5, 28, 83: (Aristoteles dicit) illam artem (sc. rhetoricam) quasi ex alterā parte respondere dialecticae, that it corresponds to, i. e. forms the counterpart of, id. Or. 32, 114:aedificare alteram porticum quae Palatio responderet,
id. Har. Resp. 23, 49; cf.of a locality: contra elata mari respondet Gnosia tellus,
i. e. lies opposite, Verg. A. 6, 23:Pachyni pulsata Ionio respondent saxa profundo,
Sil. 14, 73:est mihi magnae curae, ut ita erudiatur (Lucullus), ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat,
Cic. Fin. 3, 2, 8: satis Graecorum [p. 1582] gloriae responderunt, id. Tusc. 1, 2, 3:tua virtus opinioni hominum,
id. Fam. 2, 5, 2; id. Lael. 16, 56:fortuna meis optatis,
id. Fam. 2, 1, 2; cf.:seges votis,
Verg. G. 1, 47:arma Caesaris non responsura lacertis,
Hor. Ep. 2, 2, 48:favor meritis,
id. ib. 2, 1, 9:ne prior officio quisquam respondeat,
id. S. 2, 6, 24:par fama labori,
id. ib. 2, 8, 66:fructus labori,
Ov. F. 4, 641:non mihi respondent veteres in carmine vires,
id. H. 15, 197 al.:familiam nemo speciosiorem producet, sed hominibus non respondet,
he does not pay his debts, Sen. Ep. 87, 6:amori amore respondere,
i. e. to return it, repay it, Cic. Fam. 15, 21, 4; cf.:Quinti fratris liberalitati subsidiis amicorum,
id. Att. 4, 3, 6:qui ex vico ortus est, eam patriam intellegitur habere, cui reipublicae vicus ille respondet,
to which it belongs, Dig. 50, 1, 30.—In mal. part.: mulieribus,
Plaut. Mil. 4, 1, 17.—With ad:respondere ad parentum speciem,
resemble, Varr. R. R. 2, 5, 9:deformentur directiones, ut longitudines ad regulam et lineam, altitudines ad perpendiculum, anguli ad normam respondentes exigantur,
Vitr. 7, 3; cf.:structuram ad perpendiculum respondere oportet,
Plin. 36, 22, 51, § 172:quia non tota ad animum responderat (villa),
Suet. Caes. 48:ad spem eventus respondit,
Liv. 28, 6.—With dat.:Papirio quoque brevi ad spem eventus respondit,
Liv. 9, 15.— With ex:quicquid non ex voluntate respondet, iram provocat,
Sen. Ep. 47, 19:speculum quocumque obvertimus oris, Res sibi respondent simili formā atque colore,
i. e. correspond, are reflected, Lucr. 4, 167.— Absol.:sidera respondent in aquā,
Lucr. 4, 213:quia raro verba belle respondeant,
Quint. 6, 3, 48: medicus aliquid oportet inveniat, quod non ubique fortasse, sed saepius tamen etiam respondeat, may answer, be suitable, Cels. praef.—To return, make a return, yield:1.frumenta quando cum quarto responderint (sc. colono),
have returned, yielded, Col. 3, 3, 4; cf. with abl. and dat.:humus cum est repetita cultu, magno fenore colono respondet,
id. 2, 1, 3:vitis, nisi praepingui solo, non respondet,
id. 3, 2, 11; cf.:metalla plenius responsura fodienti,
Sen. Ep. 23, 5.—Hence, rēspon-sum, i, n., an answer, reply, response (equally freq. in sing. and plur.).In gen.:2.suis postulatis responsa exspectare,
Caes. B. C. 1, 5 fin.:haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa responsis intellegentur, quorsum evasura sint,
Cic. Att. 7, 17, 4:responsum senatūs,
Liv. 7, 31:sine responso legatos dimisit,
id. 9, 38:nullo ab nostris dato responso,
Caes. B. G. 5, 58:responsum dedisti tantis de rebus,
Cic. Verr. 2, 5, 16, § 40; 2, 4, 39, § 85; so,dare responsum,
Liv. 5, 32, 8; Val. Max. 9, 5, ext. 3; Curt. 3, 12, 9; Liv. 3, 50, 12:reddere alicui,
Cic. Planc. 14, 34; cf.:triste redditum,
Liv. 9, 16:ferre (ab aliquo),
to receive, Cic. Cat. 1, 8, 19; Caes. B. G. 6, 4 fin.:referre (ab aliquo),
to deliver, Cic. Att. 7, 17, 2; Hirt. B. G. 8, 23; Liv. 37, 6:elicere,
Quint. 5, 7, 20:petere,
Hor. C. S. 55:responsum accipere,
Liv. 5, 36, 4; Just. 12, 2, 8:responsum non fuit in eis,
Vulg. Jer. 5, 13.—In partic. (acc. to II. A. 2.), an answer, reply of a lawyer, priest, oracle, etc.; an opinion, response, oracle:cum responsumque ab eo (Crasso) verum magis, quam ad suam rem accommodatum abstulisset, etc.,
Cic. de Or. 1, 56, 239:res judicatae, decreta, responsa,
id. ib. 2, 27, 116; id. Mur. 13, 29.—The responsa prudentium, or authoritative opinions of leading lawyers, were an important source of the Roman law,
Just. Inst. 1, 2, 8 Sandars ad loc.:haruspicum responsa,
Cic. Cat. 3, 4, 9; cf. Quint. 5, 10, 30; Ov. M. 3, 340; 527:legatus a Delphis Romam rediit, responsumque ex scripto recitavit,
Liv. 23, 11; cf. id. 1, 56; Quint. 3, 7, 11; 5, 7, 35; Tac. H. 1, 10; 4, 65 al.; Plaut. Ps. 1, 5, 65; Ter. And. 4, 2, 15; Verg. A. 7, 86 et saep.—In eccl. Lat.: responsum Dei, ab angelo, etc.,
Vulg. Mich. 3, 7; id. Luc. 2, 26; id. Act. 10, 22. -
6 quī
quī quae, quod, gen. cuius (old, quoius), dat. cui (old, quoi), abl. quō, quā (with cum, m. quīcum or quōcum, rarely cum quō; f quācum, rarely quīcum), plur. quibus or quīs (with cum, usu. quibuscum), pron. [2 CA-]. I. Interrog, who? which? what? what kind of a? (mostly adj.; as subst., qui asks the nature or character, quis the name): Ubi alii? Sa. qui malum alii? T.: Th. Quis fuit igitur? Py. Iste Chaerea. Th. Qui Chaerea? what Chaerea? T.: qui locus est: qui tantus fuit labor?: rogitat, qui vir esset, L.: scire, qui sit rei p. status, what is the state of the country: quae cura boum, qui cultus habendo Sit pecori canere, V.: incerti quae pars sequenda esset, which side to take, L.—As subst: nescimus qui sis: nec qui poterentur, satis discerni poterat, L.: qui ille concessus! what an assembly! II. Relat. (with a subst. or pron. as antecedent), who, which: habebat ducem, quīcum quidvis rectissime facere posset: ille vir, cui patriae salus dulcior fuit: haec, quae audistis: quod ego fui, id tu hodie es, L.: coloniam, quam Fregellas appellent, L.—The subst. is often attracted to the relat. clause, esp. when a pron dem. follows: quae res neque consilium... Habet, eam regere non potes, T.: ad quas res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus: quae augustissima vestis est, eā vestiti, L.: alii, quorum comoedia prisca virorum est, H.: si id te mordet, sumptum filii Quem faciunt, T.: Urbem quam statuo, vestra est, V.—The antecedent is sometimes repeated with the relat.: erant itinera duo, quibus itineribus, etc., Cs.: si quod tempus accidisset, quo tempore requirerent, etc.—The antecedent is often omitted: quicum res tibist, peregrinus est, T.: fecit quod Siculi non audebant: o beati, Quīs ante ora patrum... Contigit, etc., V.—An antecedent in apposition is regularly attracted to the relat. clause: Tolosatium fines, quae civitas est in provincia, Cs.: Amanus, qui mons erat hostium plenus.—So in relat. clauses giving a personal characteristic as a reason: copiam verborum, quae vestra prudentia est, perspexistis, with your usual intelligence: utrum admonitus, an, quā est ipse sagacitate, sine duce ullo, i. e. by his own peculiar instinct.—A verb of which the relat. is subject takes the person of the antecedent: ego enim is sum, qui nihil fecerim: neque enim tu is es qui, qui sis, nescias: vidistis in vincula duci eum, qui a vobis vincula depuleram, L.: Themistocles veni ad te, qui intuli, etc., N.—With ellips. of verb: et, quem ei visum esset (sc. facere), fecisset heredem: ad haec, quae visum est, Caesar respondit, Cs.: hostiaeque maiores, quibus editum est diis, caesae, L.—In comparative clauses with sup: sit pro praetore eo iure quo qui optimo (i. e. quo is est, qui optimo iure est): legioni ita darent, ut quibus militibus amplissime dati essent: provincia, ut quae maxime omnium, belli avida, L.—By attraction, in the case of the antecedent (Greek constr.): nos tamen hoc confirmamus illo augurio, quo diximus: sexcentae eius generis, cuius supra demonstravimus, naves, Cs.: notante Iudice quo nosti populo, H.: natus est patre, quo diximus, N.: cum quibus ante dictum est copiis, L.—In the gender and number of a subst predic.: Belgae, quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: carcer ille, quae lautumiae vocantur: leges, quae fons est iuris, L.—In the gender and number of an antecedent not expressed: vicinitas, Quod ego in propinquā parte amicitiae puto, T.: laudare fortunas meas, Qui gnatum haberem, T.: quod monstrum vidimus, qui cum reo transigat?: servitia repudiabat, cuius magnae copiae, etc., S.—One relat. in place of two in different cases: quem neque pudet Quicquam, nec metuit quemquam (i. e. et qui non), T.: omnia quae amisi aut advorsa facta sunt, S.: qui iam fatetur... et non timeo (sc. quem): tyrannus, quem pertulit civitas paretque mortuo.—Implying a restriction, who indeed, as far as, all that: omnium eloquentissimi, quos ego audierim: antiquissimi sunt, quorum quidem scripta constent: Catonem vero quis nostrorum oratorum, qui quidem nunc sunt, legit?— Sing n., what, as far as, as much as, to the extent that: quod potero, adiutabo, T.: cura, quod potes, ut valeas: quod ad me attinet, as far as depends on me: quod ad Pomponiam, scribas velim, etc. (sc. attinet), as respects Pomponia.—Implying a purpose: equitatum praemisit, qui viderent, to see, Cs.: qui eripiunt aliis, quod aliis largiantur, in order to bestow it: sibi urbem delegerat, quam haberet adiutricem: milites conduci, qui in Hispaniam traicerentur, L.—Implying a reason: Miseret tui me, qui hominem facias inimicum tibi, I am sorry for you, that you incur, etc., T.: Tarquinio quid impudentius, qui bellum gereret, etc.: at Cotta, qui cogitasset haec posse accidere... nullā in re deerat, Cs.: barbari dissipati, quibus nec certa imperia... essent, vertunt, etc., L.: Heu me miserum, qui spectavi, etc., T.—Implying a concession: rogitas? qui tam audacis facinoris mihi conscius sis? although you are, T.: hi exercitu luxuriem obiciebant, cui omnia defuissent, Cs.: quis est, qui Fabricii, Curii non memoriam usurpet, quos numquam viderit?: Rogitas? qui adduxti, etc., T.— Implying a result (qui consecutive): sapientia est una, quae maestitiam pellat ex animis, alone has power to drive: secutae sunt tempestates, quae nostros in castris continerent, Cs.: leniore sono uti, et qui illum impetum oratoris non habeat: haud parva res, sed quae patriciis potestatem auferret, L.—Esp., after a demonstr. pron., adj. or adv.: non sum ego is consul, qui arbitrer, etc., such a consul, as to suppose: neque tu is es, qui nescias, etc., no such man, as to be ignorant, etc.: nomen legati eius modi esse debet, quod inter hostium tela incolume versetur.—With quam, after a comp: non longius hostes aberant, quam quo telum adici posset (i. e. quam ut eo), Cs.: maiores arbores caedebant, quam quas ferre miles posset, L.—After an adj. of fitness: (Rufum) idoneum iudicaverat, quem mitteret, a fit person to send, Cs.: nulla videbatur aptior persona, quae loqueretur.—After a verb with indef subj. or obj. (described by the relat. clause): sunt qui mirentur, there are some, who, etc.: erunt qui audaciam eius reprehendant: si quis est, qui putet: ut invenirentur qui proficiscerentur: qui se ultro mo<*>ti offerant, facilius reperiuntur, quam qui dolorem patienter ferant, Cs.: haec habui, de amicitiā quae dicerem, had this to say: te unum habeo, quem dignum regno iudicem, L.: Nemost, quem ego magis cuperem videre, T.: nullum est animal, quod habeat, etc.—Where the relat. clause is conceived as a particular fact, it may take the indic: sunt bestiae quaedam, in quibus inest, etc. (i. e. in quibusdam bestiis inest, etc.): sunt, qui eorum sectam sequuntur, i. e. they have followers: Sunt quos... iuvat, H.: Sunt, qui non habeant, est qui non curat habere, some (in gen.)... one (in particular), H.—In place of a pron demonstr. and conj: res loquitur ipsa, quae semper valet plurimum, and it, etc.: ratio docet esse deos; quo concesso, confitendum est, etc., and if this is granted: centuriones hostīs vocare coeperunt; quorum progredi ausus est nemo, but no one of them, Cs.: perutiles libri sunt; quos legite, quaeso, therefore read them. III. Indef, whoever, any one who, all that, anything that: qui est homo tolerabilis, Scortari nolunt, T.: quae res... post eum quae essent, tuta reddebat, all that was in his rear, Cs.: facilius quod stulte dixeris reprehendere... possunt: virgis caesi, qui ad nomina non respondissent, L.— Any one, any ; with si, num, ne ; see 2 quis.* * *Ihow?; how so; in what way; by what/which means; whereby; at whatever priceIIqua (quae), quod (qua/-quae P N) PRON ADJECTany; anyone/anything, any such; unspecified some; (after si/sin/sive/ne)IIIquae, quod (quae P N) PRON RELwho; that; which, what; of which kind/drgree; person/thing/time/point thatIVquae, quod (quae P N) PRON INTERRwho/what/which?, what/which one/man/person/thing? what kind/type of? -
7 argentatus
argentātus, a, um, adj. [argentum] (cf. aeratus and auratus, and Prisc. p. 828 P.).I.Plated or ornamented with silver (cf. argentum, I. A.):II.sandalia,
Albin. 2, 65:sella,
Lampr. Elag, 4 fin.: milites, whose shields were covered or plated with silver, Liv. 9, 40.—Furnished with money (cf. argentum, I. B. 2.): semper tu ad me cum argentatā accedito querimoniā, come always with silvered complaints, i. e. bring money with your complaints, Plaut. Ps. 1, 3, 78. -
8 laudatio
laudātĭo, ōnis, f. [laudo], a praising, praise, commendation; a eulogy, panegyric.I.In gen.: quam lauream cum tua laudatione conferrem? with your eulogy, i. e. that pronounced by you, Cic. Fam. 15, 6, 1:II.felicitatem ipsam deorum immortalium judicio tribui laudationis est,
id. de Or. 2, 85, 347:quae quidem laudatio hominis turpissimi mihi ipsi erat paene turpis,
id. Pis. 29, 72:in omnibus laudationibus,
Quint. 11, 3, 153.—With object.-gen.:laudationes eorum, qui sunt ab Homero laudati,
Cic. Fin. 2, 35, 116:legis,
Quint. 7, 1, 47:laudationes modulatae,
songs of praise, Suet. Ner. 20.—In partic.A.In a court of justice, a favorable testimony to a person's character, a eulogy, panegyric:B.lectissimos viros cum legatione ad hoc judicium, et cum gravissima atque ornatissima laudatione miserunt,
Cic. Cael. 2, 5; id. Fl. 15, 36; id. Font. 2, 4:judicialis,
Suet. Aug. 56.—A funeral oration, eulogy:funebris,
Cic. Mil. 13, 33; Quint. 3, 7, 2:est in manibus laudatio, quam cum legimus, etc.,
Cic. de Sen. 4, 12:nonnullae mortuorum laudationes,
id. Brut. 16, 61.—With object.-gen.:matronarum,
Liv. 5, 50. -
9 Minio
1.mĭnĭo, no perf., ātum, 1, v. a. [minium], to color with red-lead or cinnabar, to paint red:I.Jovem,
Plin. 33, 7, 38, § 112; 35, 12, 45, § 157.—Hence, mĭnĭātus, a, um, P. a.Colored with red-lead or cinnabar, colored red, red: quae quidem, vereor, ne miniata cerula tua pluribus locis notandae sint, with your red-lead pencil, Cic. Att. 15, 14, 4; 16, 11, 1.—II.Of the color of cinnabar, cinnabar-red, of the parrot:2.avis torque miniato in cervicem distincta,
Plin. 10, 42, 58, § 117.Mĭnĭo, ōnis, m.I. II.A town on the river Minio, Mela, 2, 4, 9. -
10 minio
1.mĭnĭo, no perf., ātum, 1, v. a. [minium], to color with red-lead or cinnabar, to paint red:I.Jovem,
Plin. 33, 7, 38, § 112; 35, 12, 45, § 157.—Hence, mĭnĭātus, a, um, P. a.Colored with red-lead or cinnabar, colored red, red: quae quidem, vereor, ne miniata cerula tua pluribus locis notandae sint, with your red-lead pencil, Cic. Att. 15, 14, 4; 16, 11, 1.—II.Of the color of cinnabar, cinnabar-red, of the parrot:2.avis torque miniato in cervicem distincta,
Plin. 10, 42, 58, § 117.Mĭnĭo, ōnis, m.I. II.A town on the river Minio, Mela, 2, 4, 9. -
11 odium
1.ŏdĭum, ii, n. [odi] (syn.: simultas, inimicitia)I.Lit., hatred, grudge, illwill, animosity, enmity, aversion:2.odium (est) ira inveterata,
Cic. Tusc. 4, 9, 21:in odium alicujus irruere,
to become hated by him, to incur his hatred, Cic. Verr. 1, 12, 35:non publico modo sed privato etiam odio invisus atque infestus Romanis,
Liv. 36, 39, 15.—Odio alicui esse, as pass. of odi (cf. odi fin.):quod viro esse odio videas, tute tibiodio habeas,
to be hateful, displeasing to, Plaut. Men. 1, 2, 2:odi odioque sum Romanis,
Liv. 35, 19, 5:quid faceres, si quis docuisset te ut sic odio esses mihi?
Plaut. Trin. 2, 1, 6:pervenire in odium Graeciae,
to incur, Nep. Lys. 1, 3:omnibus odio venire,
to become hated, Plin. 28, 8, 27, § 106:odium est mihi cum aliquo,
I am at enmity with him, Cic. Prov. Cons. 10, 24:esse odio civitati,
to be hateful to, id. Fam. 12, 10, 3:huic odio nemus est,
Ov. M. 2, 438:tibi est odio mea fistula,
Verg. E. 8, 33:quo sit in odio status rerum,
Cic. Att. 2, 22, 1:esse alicui in odio,
to be hated by, id. ib. 2, 21, 1:magno odio in aliquem ferri,
to be greatly imbittered against, Nep. Att. 10, 4; Liv. 41, 23, 11:alicujus subire,
to incur one's hatred, Cic. Att. 11, 17, 2:gerere adversus aliquem,
to bear, Plin. 8, 18, 26, § 68:quaerere,
Ov. M. 13, 756; Sall. J. 3, 3:movere,
to excite, Ov. Am. 3, 11, 43:saturare,
to sate, satisfy, Cic. Vatin. 3, 6:magnum odium Pompeii suscepistis,
have brought upon yourselves, have incurred, id. Att. 6, 1, 25:struere,
to cause, raise, excite, id. de Or. 2, 51, 208:concitare,
id. Inv. 1, 53, 100:exercere,
Ov. M. 9, 275; 5, 245:placare,
to appease, Cic. Dom. 17, 44:restinguere,
id. Rab. Post. 6, 13.—With obj. gen.:magnum me cujuspiam rei odium cepit,
I have conceived a great aversion for, Cic. Phil. 2, 36, 91:suscipere odium erga aliquem,
Nep. Dat. 10, 3:odio habere (postclass.),
to hate, Vulg. Johan. 15, 25 et saep.:odium jejunum,
on an empty stomach, Juv. 15, 51.—Ofinanim. things:II.odium raphanis cum vite maximum refugitque juxta satos,
aversion, antipathy, Plin. 19, 5, 26, § 187; 2, 103, 106, § 225:quercus et olea tam pertinaci odio dissident,
id. 24, 1, 1, § 1.—Transf.A.In gen., the object of hatred; hence, an offence, annoyance, disgust, said of persons or things:B.optume odio's,
you are an offence to me, I cannot bear you, Plaut. Truc. 1, 2, 23:deorum odium atque hominum,
id. Rud. 2, 2, 13:populi odium,
id. Mil. 3, 3, 48:Antonius, insigne odium omnium hominum vel deorum,
Cic. Phil. 14, 3, 8:omnium populorum,
Just. 11, 3, 10:neque agri, neque urbis odium me umquam percipit,
disgust, Ter. Eun. 5, 5, 2.—As a quality, offensive conduct or language, importunity, insolence, vexatiousness:2.cum horas tres fere dixisset, odio et strepitu senatus coactus est aliquando perorare,
by the disgust they expressed, Cic. Att. 4, 2, 4:tundendo atque odio denique effecit senex,
by his tiresome, incessant preaching, Ter. Hec. 1, 2, 48:cum tuo istoc odio,
with your hateful, perverse conduct, id. ib. 1, 2, 59; cf. Plaut. As. 2, 4, 40; 5, 2, 71:odio qui posset vincere regem,
in insolence, Hor. S. 1, 7, 6.ōdīum, ii, n., i. q. odeum, q. v. -
12 sodes
sōdes [contr. from si audes, for audies, Cic. Or. 45, 154; cf.: dic mihi si audes, quis ea est, etc., Plaut. Fragm. ap. Prisc. p. 960]; in colloq. lang. (esp. freq. with an imper.), if you will, if you please, with your leave, prithee, pray.(α).With imper.:(β).dic sodes mihi, Bellan' videtur specie mulier?
Plaut. Bacch. 4, 7, 39; so,dic sodes (mihi),
id. Trin. 2, 4, 161; Ter. And. 1, 1, 58; id. Heaut. 4, 5, 22; id. Ad. 4, 5, 9; Hor. Ep. 1, 1, 62; 1, 16, 31:emitte sodes, ne enices fame, sine ire pastum,
Plaut. Pers. 2, 5, 17: mitte ad [p. 1717] nos sodes Adelphasium tuam, id. Poen. 3, 5, 12:da sodes,
id. Men. 3, 3, 21; cf.:da mihi hoc sodes,
id. Trin. 2, 1, 17:i sodes intro,
Ter. Hec. 3, 2, 23:tace sodes,
id. Heaut. 3, 3, 19:jube sodes nummos curari,
Cic. Att. 7, 3, 11:vescere sodes,
Hor. Ep. 1, 7, 15:corrige sodes,
id. A. P. 438:sodes, dic,
Juv. 6, 279:inspice, sodes,
Pers. 3, 89 et saep.:mane dum sodes,
Ter. Hec. 5, 4, 4:vide etiam sodes,
id. ib. 5, 4, 1:aliud (vinum) lenius sodes vide,
id. Heaut. 3, 1, 50:aut sodes mihi redde decem sestertia, aut, etc.,
Cat. 103, 1.—In other connections:at scin' quid, sodes?
Ter. Heaut. 4, 4, 16; id. Hec. 5, 1, 27:tene relinquam an rem. Me, sodes,
Hor. S. 1, 9, 41:jam cedo tu sodes, qui occeperas, fabulam remetire,
App. M. 1, p. 104, 7:o sodes, quoties tibi loquenti Byzantina sophos dedere regna,
Sid. Carm. 23, 233. -
13 commercium
com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].I.Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:B.mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,
Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:salis,
id. 45, 29, 13:commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,
id. 38, 18, 12:neque Thraces commercio faciles erunt,
id. 40, 58, 1:jus commercii,
Dig. 49, 5, 6.—Meton.1.The right to trade as merchants, a mercantile right:* 2.commercium in eo agro nemini est,
Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,
id. ib. 2, 4, 59, §133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,
Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—An article of traffic, merchandise, wares:3.commercia militaria,
Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—A place of trade, market - place:II.commercia et litora peragrare,
Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:B.quid tibi mecum est commerci, senex?
Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,
I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:commercium habere cum Musis,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:commercium habere cum virtute,
id. Sen. 12, 42:dandi et excipiendi beneficii,
Val. Max. 5, 3, ext. 3:agrorum aedificiorumque inter se,
Liv. 45, 29, 10:plebis,
with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:linguae,
Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:sermonis,
id. 5, 15, 5; cf.:loquendi audiendique,
Tac. Agr. 2 fin.:commercia epistularum,
Vell. 2, 65, 1:hoc inter nos epistularum commercium frequentare,
Sen. Ep. 38, 1:communium studiorum,
Suet. Claud. 42:sortis humanae,
Tac. A. 6, 19:belli,
stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:belli tollere,
Verg. A. 10, 532; so,belli dirimere,
Tac. H. 3, 81.— Plur.:est deus in nobis, et sunt commercia caeli,
Ov. A. A. 3, 549.—Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:2.libidinis,
Val. Max. 8, 2, 2:stupri,
Suet. Calig. 36.— Absol.:cum eā mihi fuit commercium,
Plaut. Truc. 1, 1, 77.—In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al. -
14 commircium
com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].I.Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:B.mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,
Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:salis,
id. 45, 29, 13:commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,
id. 38, 18, 12:neque Thraces commercio faciles erunt,
id. 40, 58, 1:jus commercii,
Dig. 49, 5, 6.—Meton.1.The right to trade as merchants, a mercantile right:* 2.commercium in eo agro nemini est,
Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,
id. ib. 2, 4, 59, §133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,
Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—An article of traffic, merchandise, wares:3.commercia militaria,
Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—A place of trade, market - place:II.commercia et litora peragrare,
Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:B.quid tibi mecum est commerci, senex?
Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,
I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:commercium habere cum Musis,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:commercium habere cum virtute,
id. Sen. 12, 42:dandi et excipiendi beneficii,
Val. Max. 5, 3, ext. 3:agrorum aedificiorumque inter se,
Liv. 45, 29, 10:plebis,
with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:linguae,
Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:sermonis,
id. 5, 15, 5; cf.:loquendi audiendique,
Tac. Agr. 2 fin.:commercia epistularum,
Vell. 2, 65, 1:hoc inter nos epistularum commercium frequentare,
Sen. Ep. 38, 1:communium studiorum,
Suet. Claud. 42:sortis humanae,
Tac. A. 6, 19:belli,
stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:belli tollere,
Verg. A. 10, 532; so,belli dirimere,
Tac. H. 3, 81.— Plur.:est deus in nobis, et sunt commercia caeli,
Ov. A. A. 3, 549.—Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:2.libidinis,
Val. Max. 8, 2, 2:stupri,
Suet. Calig. 36.— Absol.:cum eā mihi fuit commercium,
Plaut. Truc. 1, 1, 77.—In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al. -
15 conmercium
com-mercĭum ( con-m-; ante-class.; sometimes ‡ commircĭum; cf. Vel. Long. p. 2236 P.), ii, n. [merx].I.Commercial intercourse, trade, traffic, commerce:B.mare magnum et ignara lingua commercia prohibebant,
Sall. J. 18, 5; Plin. 33, 1, 3, § 7; Plin. Pan. 29; Tac. Agr. 24; Liv. 4, 52, 6:salis,
id. 45, 29, 13:commercium hominum in locum aliquem mutui usus contrahunt,
id. 38, 18, 12:neque Thraces commercio faciles erunt,
id. 40, 58, 1:jus commercii,
Dig. 49, 5, 6.—Meton.1.The right to trade as merchants, a mercantile right:* 2.commercium in eo agro nemini est,
Cic. Verr. 2, 3, 40, § 93; cf. id. ib. 2, 2, 50, §124: L. Crasso commercium istarum rerum cum Graecis hominibus non fuisse,
id. ib. 2, 4, 59, §133: ceteris Latinis populis conubia commerciaque et concilia inter se ademerunt,
Liv. 8, 14, 10; 43, 5, 9; cf. Dig. 41, 1, 62; 30, 1, 39; 45, 1, 34.—An article of traffic, merchandise, wares:3.commercia militaria,
Plin. 35, 13, 47, § 168; for provisions, id. 26, 4, 9, § 18; cf. Front. 2, 5, 14.—A place of trade, market - place:II.commercia et litora peragrare,
Plin. 37, 3, 11, § 45; Claud. in Eutr. 1, 58.—In gen., intercourse, communication, correspondence, fellowship; lit. and trop.:B.quid tibi mecum est commerci, senex?
Plaut. Aul. 4, 4, 4; id. Bacch. 1, 2, 9; id. Stich. 4, 1, 15:mihi cum vostris legibus Nihil est commerci,
I have nothing to do with your laws, id. Rud. 3, 4, 20:commercium habere cum Musis,
Cic. Tusc. 5, 23, 66:commercium habere cum virtute,
id. Sen. 12, 42:dandi et excipiendi beneficii,
Val. Max. 5, 3, ext. 3:agrorum aedificiorumque inter se,
Liv. 45, 29, 10:plebis,
with them, id. 5, 3, 8; 41, 24, 16:linguae,
Ov. Tr. 5, 10, 35; Liv. 1, 18, 3; 9, 36, 6; 25, 33, 3:sermonis,
id. 5, 15, 5; cf.:loquendi audiendique,
Tac. Agr. 2 fin.:commercia epistularum,
Vell. 2, 65, 1:hoc inter nos epistularum commercium frequentare,
Sen. Ep. 38, 1:communium studiorum,
Suet. Claud. 42:sortis humanae,
Tac. A. 6, 19:belli,
stipulation, treaty, id. ib. 14, 33:belli tollere,
Verg. A. 10, 532; so,belli dirimere,
Tac. H. 3, 81.— Plur.:est deus in nobis, et sunt commercia caeli,
Ov. A. A. 3, 549.—Esp., forbidden intercourse, illicit commerce:2.libidinis,
Val. Max. 8, 2, 2:stupri,
Suet. Calig. 36.— Absol.:cum eā mihi fuit commercium,
Plaut. Truc. 1, 1, 77.—In law, = collusio, Cod. Th. 3, 11, 4; cf. ib. 11, 4, 1 al. -
16 inflecto
I.Lit.:B.cum ferrum se inflexisset,
Caes. B. G. 1, 25:bacillum,
Cic. Div. 1, 17:capillum leniter,
Suet. Aug. 79. —Mid.:sinus ad urbem inflectitur,
bends itself, curves round, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30:montes inflexi theatrali modo,
Plin. 4, 8, 15, § 30:nullum cursus sui vestigium,
to turn aside, Cic. N. D. 2, 19, 49.—In partic.1.To change, alter, modulate, mitigate a tone:2.voces cantu,
Tib. 1, 8, 37:vox inflexa,
a plaintive tone, Cic. Or. 17 fin.; Mart. Cap. 3, § 268 sqq.—In gram., to mark or pronounce with a circumflex accent, Arn. 1, p. 44; cf.:II.agite, equi, facitote sonitus ungularum appareat: Cursu celeri facite inflexa sit pedum pernicitas,
i.e. beat quick time with your feet, Plaut. Men. 5, 2, 113.— -
17 omen
ōmen (old form osmen), ĭnis, n. [omen quod ex ore primum elatum est, osmen dictum, Varr. L. L. 6, § 76 Müll.; cf.:I.osmen, e quo s extritum,
id. ib. 7, § 97: omen velut oremen, quod fit ore augurium, quod non avibus aliove modo fit, Fest. p 195 Müll.; perh. orig. osmen, for ausmen; root audio, that which is heard; hence, in gen.].Lit., any indication or action regarded as a foreboding, a foreboding, prognostic, sign, token, omen (class.; cf.II.prodigium): di te deaeque omnes faxint cum istoc omine,
with your forebodings, Plaut. Most. 2, 2, 33:neque solum deorum voces Pythagoraei observaverunt, sed etiam hominum, quae vocant omina,
Cic. Div. 1, 45. 102:ea quae divina testimonia vocant, ex responsis, oraculis, ominibus,
Quint. 5, 7, 35: mi pater, inquit (filiola L. Pauli), Persa (catellus) periit. Tum ille Accipio, inquit, mea filia, omen, I take it as a good omen (of a victory over king Perses), Cic. Div. 1, 46, 103:ingens omen magni triumphi,
Juv. 4, 125:qui discedens mecum ita locutus est, ut ejus oratio omen fati videretur,
Cic. Phil. 9, 4, 9:quibus Antonius (o di immortales, avertite et detestamini, quaeso hoc omen!) urbem se divisurum esse promisit,
id. ib. 4, 4, 10; cf.:atque hoc quidem detestabile omen avertat Juppiter,
id. ib. 11, 5, 11; id. Div. 2, 40, 83:exire malis ominibus,
id. Sest. 33, 72:quam (rem) tu ipse ominibus optimis prosequeris,
id. Fam. 3, 12, 2: cum bonis ominibus incipere, Liv. praef. fin.:i secundo omine,
go in God's name, good luck attend you, Hor. C. 3, 11, 50:impios parrae recinentis omen Ducat,
id. ib. 3, 27, 1:(Mater juvenem) Votis, ominibus et precibus vocat,
id. ib. 4, 5, 13:quod di prius omen in ipsum convertant,
Verg. A. 2, 190:quod acceperunt pro omine,
Vulg. 3 Reg. 20, 33.—Transf.A.A solemn assurance. condition. eā lege atque omine, ut, etc., Ter. And. 1, 2, 29.—B.A solemn usage:C.hic sceptra accipere et primos attollere fasces Regibus omen erat,
Verg. A. 7, 174.—Prima omina = nuptiae, as accompanied with auspices, Verg. A. 1, 346; cf.:Contineant nobis omina prima fidem,
Prop. 3, 20, 24 (4, 20, 14 M.). -
18 osmen
ōmen (old form osmen), ĭnis, n. [omen quod ex ore primum elatum est, osmen dictum, Varr. L. L. 6, § 76 Müll.; cf.:I.osmen, e quo s extritum,
id. ib. 7, § 97: omen velut oremen, quod fit ore augurium, quod non avibus aliove modo fit, Fest. p 195 Müll.; perh. orig. osmen, for ausmen; root audio, that which is heard; hence, in gen.].Lit., any indication or action regarded as a foreboding, a foreboding, prognostic, sign, token, omen (class.; cf.II.prodigium): di te deaeque omnes faxint cum istoc omine,
with your forebodings, Plaut. Most. 2, 2, 33:neque solum deorum voces Pythagoraei observaverunt, sed etiam hominum, quae vocant omina,
Cic. Div. 1, 45. 102:ea quae divina testimonia vocant, ex responsis, oraculis, ominibus,
Quint. 5, 7, 35: mi pater, inquit (filiola L. Pauli), Persa (catellus) periit. Tum ille Accipio, inquit, mea filia, omen, I take it as a good omen (of a victory over king Perses), Cic. Div. 1, 46, 103:ingens omen magni triumphi,
Juv. 4, 125:qui discedens mecum ita locutus est, ut ejus oratio omen fati videretur,
Cic. Phil. 9, 4, 9:quibus Antonius (o di immortales, avertite et detestamini, quaeso hoc omen!) urbem se divisurum esse promisit,
id. ib. 4, 4, 10; cf.:atque hoc quidem detestabile omen avertat Juppiter,
id. ib. 11, 5, 11; id. Div. 2, 40, 83:exire malis ominibus,
id. Sest. 33, 72:quam (rem) tu ipse ominibus optimis prosequeris,
id. Fam. 3, 12, 2: cum bonis ominibus incipere, Liv. praef. fin.:i secundo omine,
go in God's name, good luck attend you, Hor. C. 3, 11, 50:impios parrae recinentis omen Ducat,
id. ib. 3, 27, 1:(Mater juvenem) Votis, ominibus et precibus vocat,
id. ib. 4, 5, 13:quod di prius omen in ipsum convertant,
Verg. A. 2, 190:quod acceperunt pro omine,
Vulg. 3 Reg. 20, 33.—Transf.A.A solemn assurance. condition. eā lege atque omine, ut, etc., Ter. And. 1, 2, 29.—B.A solemn usage:C.hic sceptra accipere et primos attollere fasces Regibus omen erat,
Verg. A. 7, 174.—Prima omina = nuptiae, as accompanied with auspices, Verg. A. 1, 346; cf.:Contineant nobis omina prima fidem,
Prop. 3, 20, 24 (4, 20, 14 M.). -
19 largior
largior ītus, īrī, dep. [largus], to give bountifully, lavish, bestow, dispense, distribute, impart: de te largitor, be generous with your own, T.: bona aliena, S.: alqd aliis: praedam munifice, L.: utrique fortuna regnum est largita: quidquid solamen humandi est, Largior, V.: Gallis multa ad copiam, Cs.— To give largesses, bribe: largiundo pollicitando magis incendere, S.: largiendo de alieno popularem fieri, L.—Fig., to grant, concede, yield: plusculum amori: mihi, ut repuerascam.* * *largiri, largitus sum V DEPgrant; give bribes/presents corruptly; give generously/bountifully -
20 mētior
mētior mēnsus, īrī, dep. [1 MA-], to measure, mete: magnitudinem mundi: nummos, i. e. have in great abundance, H.: pedes syllabis, measure by syllables: annum, i. e. divide, O.: Hesperiam metire iacens, i. e. with your dead body, V.— To measure out, deal out, distribute: frumentum militibus, Cs.: exercitui si metiendum esset: Caecubum, H.— To measure, pass over, traverse: Sacram viam, pace off, H.: aequor curru, sail through, V.: carinā aquas, O.—Fig., to measure, estimate, judge, value: suo metu pericula, S.: sonantia metiri auribus: oculo latus, H.: omnia quaestu, by profit: homines virtute, non fortunā, N.: se suo modulo ac pede, H.: nec se metitur ad illum modum, i. e. accommodates herself, Iu.: quanto Metiris pretio, quod, etc., Iu.* * *metiri, mensus sum V DEPmeasure, estimate; distribute, mete; traverse, sail/walk through
См. также в других словарях:
with your tail between your legs — informal phrase ashamed or upset because you have been defeated We’re going to send them home with their tails between their legs. Thesaurus: feeling ashamed or embarrassedsynonym feeling sad or unhappysynonym Main entry … Useful english dictionary
with your tongue in your cheek — with (your) tongue in (your) cheek : ↑tongue in cheek He was talking with his tongue in his cheek. • • • Main Entry: ↑tongue * * * with your tongue in your ˈcheek | with tongue in ˈcheek idiom if you say sth with your tongue in your chee … Useful english dictionary
with your bare hands — phrase without using any equipment or weapons when doing something that needs a lot of strength Thesaurus: without help and acting alonesynonym Main entry: bare * * * with your bare hands : using only your hands and no tools or weapons He tried… … Useful english dictionary
with (your) tail between (your) legs — if you leave somewhere with your tail between your legs, you leave feeling ashamed and embarrassed because you have failed or made a mistake. The losing team walked off with their tails between their legs … New idioms dictionary
with your eyes shut — with your eyes shut/closed/ phrase used for saying that it is easy to do something I could do his job with my eyes shut. Thesaurus: easy to do and to be easysynonym Main entry: eye * * * with your eyes shut … Useful english dictionary
with your eyes closed — with your eyes shut/closed/ phrase used for saying that it is easy to do something I could do his job with my eyes shut. Thesaurus: easy to do and to be easysynonym Main entry: eye * * * with your eyes closed … Useful english dictionary
with (your) tongue in (your) cheek — phrase if you write or say something with tongue in cheek, you intend it to be humorous and do not mean it seriously I suspect he wrote that with tongue in cheek. Thesaurus: words used to describe writing or speech stylehyponym to write… … Useful english dictionary
with your permission — with your approval, begging your pardon, if I may (opening phrase that shows deference to the person being addressed, as in with your permission I will start the meeting ) … English contemporary dictionary
with (your) [teacher's/lawyer's etc.] hat on — be wearing (your) [teacher s/lawyer s etc.] hat to be acting as you do when you are working as a teacher, lawyer etc., which may be different from the way you act in other situations. I d like to talk to you with your lawyer s hat on … New idioms dictionary
with (your) teacher's hat on — with (your) [teacher s/lawyer s etc.] hat on be wearing (your) [teacher s/lawyer s etc.] hat to be acting as you do when you are working as a teacher, lawyer etc., which may be different from the way you act in other situations. I d like to talk… … New idioms dictionary
with (your) lawyer's hat on — with (your) [teacher s/lawyer s etc.] hat on be wearing (your) [teacher s/lawyer s etc.] hat to be acting as you do when you are working as a teacher, lawyer etc., which may be different from the way you act in other situations. I d like to talk… … New idioms dictionary